نوع رانندگی و عمر گیربکس دستی کامیون

عادات نادرست رانندگی و تاثیر آنها بر عمر گیربکس دستی کامیون

فهرست زیر نتیجه بررسی گزارشهای ارائه شده در برخی از تعمیرگاههای خودروهای سنگین میباشد: 

1- تعویض دنده زمانی که هنوز شفت کلاچ کامل از حرکت نایستاده

از جمله خرابیهای گیربکس که باعث مراجعه به تعمیرگاه میشود خرابی 5 تکه دنده 3 و 4 است.همانظور که گفته شد, علت اصلی به نحوه تعویض دنده بر میگردد.شرکت ZF آلمان اعلام کرده زمانی که قصد تعویض دنده دارید و کلاچ را میگیرید, باید حدود 3 ثانیه صبر کنید تا شفت کلاچ از حرکت باز ایستد و بعد اقدام به تعویض دنده کنید.در صورتیکه این زمان را رعایت نکنید, ترمز دنده برای جبران کار اشتباه شما وارد عمل میشود و شفت را نگه میدارد و بنابراین با هر با انجام این پروسه نادرست موجب کاهش طول عمر آن میگردید.

2- عدم گرفتن کلاچ قبل از زدن دکمه اور

یکی دیگر از خرابیهای شایع در گیربکس, خرابی 5 تکه اور میباشد.اور طوری طراحی شده است که پس از گرفتن کامل کلاچ عمل میکند.در بسیاری موارد مشاهده شده است رانندگان برای راحتی کار ابتدا دکمه اور را زده و سپس کلاچ را میگیرند تا اور عمل کند در حالیکه کاملا برعکس باید عمل شود.یعنی ابتدا کلاچ گرفته شود و سچس دکمه اور زده شود.عادت به اینکار ممکن است در ابتدا مشکل بنظر برسد ولی باعث افزایش عمر گیربکس دستی کامیون میگردد.  

3- تعویض دنده در دور موتور نامناسب

یکی از شایع‌ترین رفتارهای اشتباه، تعویض دنده در دور موتور بالا یا بسیار پایین است. این کار فشار زیادی به چرخ‌دنده‌ها وارد می‌کند و باعث سایش سریع‌تر دنده‌ها و هم‌چنین افزایش دمای داخل گیربکس می‌شود.

برای اکثر گیربکس‌های دستی ZF  محدوده بهینه تعویض دنده بین ۱۱۰۰ تا ۱۶۰۰ دور در دقیقه  است. استفاده از دورسنج و گوش دادن به صدای موتور به راننده کمک می‌کند تا در زمان مناسب دنده را عوض کند.

4- گرفتن مداوم کلاج (نیم‌کلاچ گرفتن)

برخی رانندگان به‌ویژه در ترافیک یا سربالایی‌ها، پدال کلاچ را نیمه نگه می‌دارند. این رفتار باعث اصطکاک دائمی دیسک و صفحه شده و فشار زیادی به مجموعه کلاچ و گیربکس وارد می‌کند.نتیجه این کار داغ شدن بیش از حد، کاهش روانکاری داخلی، و آسیب دیدن شفت ورودی گیربکس است.

5- تعویض دنده خشن یا با فشار زیاد

تعویض دنده با ضربه، سریع و بدون دقت (معروف به “دنده پرت کردن”) نه‌تنها باعث آسیب به دنده‌ها می‌شود، بلکه شفت‌های داخلی و سنکرونایزرها را نیز به مرور دچار خرابی می‌کند.بنابراین دنده را به ‌آرامی و با هماهنگی پا روی پدال کلاچ عوض کنید. از دنده معکوس ناگهانی با سرعت بالا و سریع خودداری نمایید.

6- عدم توقف کامل کامیون قبل از اقدام به تعویض دنده عقب

یکی دیگر از اشتباهات رایج، زدن دنده عقب قبل از توقف کامل کامیون است. این کار می‌تواند باعث شکستن چرخ‌دنده‌های دنده عقب یا آسیب به شفت اصلی شود.شفت کلاچ باید کامل توقف کند و سپس اقدام به تعویض دنده و قرار دادن آن روی دنده عقب نمایید.

7- گاز دادن بیش از حد قبل یا بعد از تعویض دنده

گاز دادن زیاد هنگام خلاص بودن یا بلافاصله بعد از تعویض دنده (پیش از رها شدن کامل کلاچ) باعث ایجاد تنش ناگهانی روی گیربکس میشود و در نتیجه مشکلاتی مانند ایجاد ضربه، افزایش لقی بین دنده‌ها، و کاهش عمر گیربکس دستی کامیون در پی دارد.

8- حمل بار بیش از ظرفیت و سربالایی‌های طولانی

زمانی که راننده بار سنگین‌تر از ظرفیت مجاز را حمل می‌کند، فشار زیادی روی موتور و گیربکس وارد می‌شود، مخصوصاً هنگام شروع حرکت در سربالایی. در این شرایط راننده معمولاً مجبور به تعویض دنده بیشتر یا گرفتن طولانی کلاچ می‌شود که خطر خرابی را چند برابر می‌کند.

9- عدم توجه به رنگ و سطح روغن گیربکس

یکی دیگر از موارد مهم  بررسی منظم سطح روغن گیربکس است. سطح روغن باید در محدوده مشخصی قرار داشته باشد. در صورت کمبود روغن، گیربکس تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرد و این موضوع می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود. در صورت مشاهده نشتی روغن، باید به سرعت برای شناسایی علت آن اقدام کرد.

ضمنا از دیگر موارد مهم در مورد روغن توجه به رنگ و بوی آن میباشد.روغن سیاه یا روغنی که بوی سوختگی میدهد  نمیتواند وظیفه روانکاری، کاهش حرارت و محافظت از چرخ‌دنده‌ها را بدرستی انجام دهد و در نتیجه احتمال آسیب به گیربکس بیشتر میشود.

10- عدم مراجعه به تعمیرگاه مجاز و یا استفاده از قطعات غیر اصل و بی کیفیت

از جمله مشکلاتی که در ایران مشاهده میشود این مورد است که رانندگان برای صرفه جویی در هرینه های تعمیرات یا تعویض قطعات کامیون خود به تعمیرگاههای غیر مجاز مراجعه میکنند و یا برای تعویض از قطعات غیر اصل و بی کیفیت استفاده میکنند.در نگاه اول بدلیل صرف هزینه کمتر ممکن است این کار بصرفه باشد ولی مطمئنا با اینکار تعداد مراجعه شما به تعمیرگاه بیشتر میشود و فواصل مراجعات شما برای تعمیر کمتر و کمتر میگردد و در نهایت متوجه میشوید هرینه و زمان بیشتری صرف کرده اید.